Redakcja Sztosowe
Czasy Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (PRL) to okres od 1944 do 1989 roku, który dla wielu osób kojarzy się z reglamentacją towarów, długimi kolejkami, kartkami na żywność, ale także z wyjątkową solidarnością międzyludzką i niezapomnianą atmosferą tamtych lat. Jak wyglądało życie codzienne w czasach PRL-u? Oto najważniejsze aspekty tej epoki.
Codzienność w PRL-u – co wyróżniało tamte czasy?
1. Kartki na żywność i kolejki do sklepów
W latach 70. i 80. dostęp do podstawowych produktów był ograniczony. Wprowadzono system kartek żywnościowych, który miał zapewnić sprawiedliwy podział deficytowych towarów. Ludzie stali w wielogodzinnych kolejkach po chleb, mięso, cukier czy kawę. Często zdarzało się, że po wielu godzinach oczekiwania wracano do domu z pustymi rękami.
2. Mieszkania i warunki bytowe
W PRL-u budowano wiele bloków mieszkalnych w systemie wielkiej płyty, co miało na celu zapewnienie mieszkań jak największej liczbie obywateli. Często jednak były to małe lokale, w których kilka pokoleń musiało dzielić jedno mieszkanie. Popularnym zjawiskiem były tzw. spółdzielnie mieszkaniowe, a wyposażenie wnętrz obejmowało meblościanki, dywany na ścianach i charakterystyczne wersalki.
3. Transport i motoryzacja
Posiadanie własnego samochodu w PRL-u było luksusem. Najpopularniejszymi modelami były Fiat 126p (Maluch), Syrena, Polonez czy Trabant. Zakup auta wiązał się z wieloletnim oczekiwaniem w kolejce, a niekiedy z koniecznością posiadania specjalnych znajomości.
4. Edukacja i praca
Szkoły w PRL-u były prowadzone w duchu socjalistycznej propagandy. Uczniowie nosili obowiązkowe mundurki, a w programie nauczania dominowały treści ideologiczne. W pracy panował system nakazowo-rozdzielczy, co oznaczało, że wiele osób otrzymywało przydział na określone stanowisko bez większego wpływu na swoją karierę.
Rozrywka i kultura w PRL-u
1. Telewizja i radio
Telewizja w PRL-u była ograniczona do kilku programów, a jednym z najpopularniejszych była „Dobranocka” oraz Dziennik Telewizyjny, będący narzędziem propagandy. Ludzie często zbierali się u sąsiadów, aby wspólnie oglądać najnowsze odcinki popularnych seriali, takich jak „Czterej pancerni i pies” czy „Alternatywy 4”.
2. Muzyka i festiwale
Muzyka PRL-u to zarówno oficjalnie promowane utwory, jak i niezależna scena muzyczna. Wielką popularnością cieszyły się festiwale w Opolu i Sopocie, a wśród artystów dominowali m.in. Maryla Rodowicz, Czesław Niemen czy zespół Perfect. Na drugim biegunie znajdowały się zespoły rockowe, które działały w podziemiu, np. Republika czy Kult.
3. Czas wolny i podróże
Wakacje w PRL-u często spędzano nad Bałtykiem, w górach lub na działkach. Popularne były wyjazdy do domów wczasowych Funduszu Wczasów Pracowniczych (FWP). Wyjazdy zagraniczne były ograniczone, a paszporty często przechowywano w milicji.
Polityka i społeczeństwo
1. Kontrola państwa i cenzura
W PRL-u obowiązywała ścisła cenzura. Każda publikacja, film czy spektakl teatralny musiały być zatwierdzone przez urząd cenzorski. Kontrola dotyczyła również mediów – nie istniała wolność prasy, a informacje były mocno filtrowane przez władze.
2. Solidarność i protesty społeczne
W latach 80. narodził się ruch „Solidarność”, który odegrał kluczową rolę w walce o demokrację. Strajki, protesty i działalność opozycyjna doprowadziły do obalenia systemu komunistycznego i wprowadzenia zmian, które zapoczątkowały transformację ustrojową w Polsce.
