Pytanie ile państw jest na świecie wydaje się proste, ale w rzeczywistości nie ma jednej jednoznacznej odpowiedzi. Wszystko zależy od tego, jakie kryteria przyjmiemy i które organizacje międzynarodowe uznajemy za punkt odniesienia. W 2025 roku powszechnie przyjmuje się, że na świecie istnieje 195 państw, jeśli opieramy się na danych Organizacji Narodów Zjednoczonych.

Z tej liczby 193 państwa są członkami ONZ, a 2 mają status obserwatorów – są to Watykan oraz Palestyna. To właśnie te kraje tworzą oficjalną listę państw uznawanych na arenie międzynarodowej przez większość świata. Jednak istnieją również inne terytoria i regiony, które mają częściową lub ograniczoną suwerenność i nie są uznawane przez wszystkie kraje.

Państwa uznawane częściowo

Na świecie istnieje kilka terytoriów, które de facto funkcjonują jak niepodległe państwa, ale de iure nie są uznawane przez społeczność międzynarodową. Do takich miejsc należą między innymi Kosowo, Tajwan, Sahara Zachodnia, Osetia Południowa, Abchazja, Transnistria czy Północny Cypr.

Przykładowo, Tajwan jest uznawany przez zaledwie kilkanaście państw na świecie, choć ma własny rząd, armię, walutę i prowadzi niezależną politykę. Podobnie Kosowo, które ogłosiło niepodległość w 2008 roku, zostało uznane przez ponad 100 krajów, ale nie przez wszystkie – między innymi nie uznają go Serbia, Rosja czy Chiny.

Z tego powodu, jeśli do listy 195 państw doliczymy także te o ograniczonym uznaniu, można przyjąć, że na świecie istnieje od 200 do nawet 210 krajów i terytoriów, w zależności od przyjętej definicji suwerenności.

Jak definiuje się państwo?

Aby dane terytorium mogło być uznane za państwo, powinno spełniać tzw. kryteria konwencji z Montevideo z 1933 roku. Według niej państwo musi posiadać stałą ludność, określone terytorium, władzę zwierzchnią oraz zdolność do utrzymywania stosunków międzynarodowych.

Niektóre regiony, mimo że mają własne rządy i granice, nie spełniają wszystkich tych warunków lub nie są uznawane przez większość innych państw. Dlatego też liczba krajów na świecie może różnić się w zależności od źródła – inne dane mogą podawać ONZ, inne Unia Europejska, a jeszcze inne organizacje międzynarodowe czy instytucje naukowe.

Jak liczba państw zmieniała się w historii?

Liczba krajów na świecie nie była stała. Jeszcze sto lat temu istniało znacznie mniej niepodległych państw, ponieważ wiele obecnych krajów znajdowało się pod kolonialnym panowaniem mocarstw europejskich. Dopiero po II wojnie światowej rozpoczął się proces dekolonizacji, który doprowadził do powstania dziesiątek nowych państw w Afryce, Azji i na Bliskim Wschodzie.

Kolejna duża zmiana nastąpiła po rozpadzie Związku Radzieckiego w 1991 roku, gdy powstało 15 nowych krajów, w tym Litwa, Łotwa, Estonia, Ukraina i Kazachstan. W podobnym czasie rozpadła się również Jugosławia, z której wyłoniło się kilka niezależnych państw, m.in. Chorwacja, Słowenia, Serbia czy Bośnia i Hercegowina.

Historia pokazuje, że mapa świata nie jest czymś stałym – zmienia się wraz z upływem czasu i wydarzeniami politycznymi. Nie można więc wykluczyć, że w przyszłości liczba krajów ponownie się zmieni.