Prawo pierwszej nocy to średniowieczna instytucja, która wydaje się być wyjątkowo mocno owiana złą sławą. Zgodnie z nią feudał miał prawo do spędzenia pierwszej nocy z nowo poślubioną żoną swojego poddanego.
Motyw jest często wykorzystywany zarówno w literaturze, jak i kinematografii, jako wyjątkowo oburzający i brutalny akt rodem ze średniowiecza. Jednak wśród naukowców całe zjawisko budzi wiele emocji i okazuje się, że nie do końca było tak, jak nam się wydaje.
Niektórzy uważają, że jest to swego rodzaju miejska legenda, która nie ma korzeni w prawdziwej historii średniowiecznych przodów. Czas jednak poznać prawdę – fakty i mity na temat ius primae noctis (z łac. prawo pierwszej nocy).