Co to jest sztos? Historia popularnych słów młodzieżowych

Młodzieży nie brakuje kreatywności. Ciągle powstają nowe słowa, a znaczenia już istniejących się zmieniają. Zazwyczaj dążą one do uproszczenia i skrócenia innych wyrazów. Często tworzone są też całkowicie nowe terminy, opisujące zjawiska charakterystyczne dla młodych ludzi, zastępując kilka słów jednym. Internet i media społecznościowe sprzyjają rozpowszechnianiu nowego slangu. Młodzieżowe wyrażenia pozwalają zachować odrębność grupy społecznej, odświeżają język, a słowa pochodzenia zagranicznego łączą go z innymi językami.

Spis treści

Młodzieżowe Słowo Roku

Wydawnictwo Naukowe PWN wraz z projektem „Słowa klucze” organizuje od 2016 roku plebiscyt na najpopularniejsze słowo i określenie wśród młodzieży. Najpopularniejsze słowo wyłaniane jest przez głosy internautów. Przyznawane są również nagrody specjalne za pomysłowość, kreatywność oraz poprawność językową. Nagrody specjalne przyznawane są przez jury, złożone z polonistów. Słowo do konkursu może zgłosić każdy. Powinno być ono nowe, ale nie musi być najczęściej używane ani wyraźnie slangowe. Dotychczas ogłoszono 4 Młodzieżowe Słowa Roku.

2016 – Co to znaczy sztos?

Co to znaczy sztos? Słowo sztos pochodzi z żargonu graczy i przestępców. Wywodzi się z języka niemieckiego, gdzie oznacza pchnięcie. Według słownika PWN oznaczało uderzenie kuli w bilardzie. Popularność słowa sztos najprawdopodobniej zyskało dzięki filmom o takim właśnie tytule.

Co to znaczy sztos – oznacza coś dobrego, fajnego, wyróżniającego się od innych przedmiotów i czynności. Sztosem może być też kogoś sukces, pomyślnie rozwiązanie sprawy, a także wyraz gratulacji. Często też tym słowem określa się pyty ulubionych wykonawców muzycznych oraz pojedyncze utwory. Co to znaczy sztos – w odniesieniu do piosenek hip-hopowych oznacza też piosenki o ponadczasowym przekazie oraz wpadającej w ucho melodii.

2017 – xD

Popularnemu xD bliżej do emotikonu niż słowa. Językoznawcy przypisują również go do rzeczowników, nieodmiennych przymiotników, wykrzykników, partykuł oraz przysłówków.

Powstał przez połączenie liter, graficznie symbolizujących uśmiech. W anglojęzycznych mediach pojawiał się już w 2003 roku. Można więc uznać go za ponadczasowy, a na pewno za najpopularniejsze wyrażenie XXI wieku wśród młodzieży. Najczęściej używa się go w mediach społecznościowych, znacznie rzadziej w potocznym słownictwie.

Przede wszystkim symbolizuje uśmiech, zastępując wiele kolorowych emotikonów wysyłanych w wiadomościach internetowych. Oznacza też reakcję na śmieszną sytuację lub żart, ale również zdziwienie. W każdej grupie społecznej może przybierać jednak nieco inne znaczenie. Można go na przykład użyć w przeciwieństwie śmiechu, gdy ktoś opowie nam niezbyt śmieszny żart. Młodzież używa go czasami bez większego celu i znaczenia, zazwyczaj na końcu krótkiej wiadomości w komunikatorach internetowych. Mimo braku znaczenia w tym przypadku zaznacza on miłą konwersację i chęć jej kontynuowania.

2018 – dzban

Bardzo popularne słowo bezapelacyjnie zwyciężyło w 2018 roku.

Pochodzi z filmów youtubera Klocucha. W swoich filmach operuje on oryginalnym językiem, udając jednocześnie dziecko przed mutacją. Nie posługuje się wulgaryzmami i najprawdopodobniej to sprawiło, że zacząć używać słowo „dzban” opisując inne osoby.

Dzban to zastępstwo do wielu słów. Oznacza osobę niezbyt inteligentną, a także niemiłą lub małomówną. Używa się go, by powiedzieć o kimś „kretyn”, „idiota”, „głupek” itp. Innym użyciem może być nazwanie osoby, która mimo łatwego zadania, nie poradziła sobie z nim – „ty dzbanie!”.

2019 – alternatywka

Słowo opisuje dziewczyny o alternatywnych upodobaniach.

Alternatywka charakteryzuje się odmiennym zachowaniem w stosunku do większości rówieśniczek. Często również innym ubiorem. Nie ulega ona popularnym trendom modowym, makijażowym i słucha niepopularnej muzyki.

Bogactwo młodzieżowego słownika

Młodzieżowy slang ciągle ewoluuje i wzbogaca się o nowe słowa tak jak chociażby słowo sztos coraz to częściej używane przez młode osoby. Młodzież potrafi znaleźć zamienniki do niemal każdego słowa lub wyrażenia, budując z nich całe zdania, zamieniając słowo sztos na sztosik, sztosuwa, sztosowe i inne „sztosy”.

Oprócz innego znaczenia posiadają również one swoje nasilenie i wyrażają emocje. Wiele słów jest jednak tylko chwilowym trendem i zostają zapominane lub zastępowane nowymi trendami. Istnieją też słowa ponadczasowe takie jak beka czy masakra. Poniżej opisane zostały najpopularniejsze słowa młodzieżowego slangu, również zajmujące wysokie miejsca w rankingu PWN.

Beka

Słowo oznacza coś śmiesznego, dobrą zabawę oraz pośmiewisko.

Używane jest w wielu przypadkach. Można mieć bekę, czyli mieć ubaw. Kręcić bekę oznacza częste robienie żartów. Beka z typa oznacza prześmiewcze obgadywanie kogoś lub podsumowanie osoby nieakceptowanej przez grupę. Pochodzi od zwrotu „beczka śmiechu” – lunaparkowych gabinetów śmiechu. Bekę można również zapisać skrótem „bk”. Przeciwieństwo beki w skrócie to „bzbk”, czyli „bezbek” lub „bez beki”.

Masakra! –Czyli jak?

Jest to bardzo wieloznaczne słowo. Początkowo odnosiło się do kłopotów, nieprzyjemnych wydarzeń sytuacji bez wyjścia. Z czasem młodzież zaczęła używać go w przeciwstawnych sytuacjach.

Opisuje niesamowite szczęście i przypadek lub udaną imprezę. Wszystko zależy od kontekstu użycia, a podczas wymowy od tonu i wydźwięku. Przed zaadaptowaniem słowa przez młodzież oznaczało ono głównie wypadek lub tragiczne wydarzenie, w którym wiele osób zginęło lub zostało rannych.

Co to znaczy masno? Masny i tłusty

Zwrot masny lub masno to zamiennik przysłówka „bardzo”.

W tym samym kontekście młodzież używa również słów „grubo” oraz „tłusto”. Słowo pochodzi ze śląskiej gwary, gdzie oznacza coś tłustego. Słowo może również oznaczać coś łatwego do zrobienia, np. zadanie domowe.

Eluwina – nowe powitanie, zapoczątkowane przez piosenkę

Zwrot eluwina jest używany jako zwykłe przywitanie wśród młodzieży, takie jak cześć czy hej. Jest efektem przekształcenia słów halo oraz elo, które również było dość popularne, zwłaszcza wśród męskiej części nastolatków.

Popularność zyskało dzięki youtuberowi Kacprowi Blonsky’emu. W nagranym utworze ELUWINA pada kilkadziesiąt razy i odnosi się właśnie do powitania: „E-eluwina, tak każdy dzień się mój zaczyna. E-e-eluwina, dla ojca, matki, córki, syna”.

Dwudzionek nowym weekendem

Słowo jest synonimem weekendu. Ma ono żartobliwy wydźwięk.

Odnosi się do braku obowiązków w sobotę i niedzielę, dzięki czemu można traktować te dwa dni jako jeden dłuższy. Alternatywą do tego słowa jest zapiątek oraz popiątek, a także rzadziej używana forma – wypoczka.

Miłośniczka jesieni – jesieniara

Jesieniarą jest osoba lubiąca jesień oraz nastroje z nią związane.

Sztosowa jesieniara spędza wieczory w zaciszu swojego pokoju z kubkiem herbaty i książką. Nieodzownym elementem jesieni ary jest również ciepły sweter oraz koc. Często też chwali się w mediach społecznościowych swoimi upodobaniami, okazując odmienność w stosunku do tej pory roku, której większość rówieśniczek nie lubi. Można więc powiedzieć o niej także alternatywka.

Ogarnij się

Ogarnij się, czyli weź się za siebie lub uspokój się.

Zwrot posiada jednak kilka innych, podobnych wersji. Mówiąc „ogar!”, można zaalarmować grupę o zbliżającym się niebezpieczeństwie, ale również kazać komuś uspokoić się. „Nieogar” oznacza osobę mało zaradną, nieradzącą sobie z nauką. Można również powiedzieć tak na bałagan w pokoju. Reagując na niestosowną lub głupią propozycję drugiej osoby, można odmówić słowami: „nie, ogar Jasia”.

Bronić się przed slangiem czy się go nauczyć?

Według niektórych językoznawców młodzieżowy slang może być zagrożeniem dla polskiego języka. Uważają, że masowe zastępowanie tradycyjnych słów przez dużą grupę społeczną nie jest dobre. Może to doprowadzić do wyeliminowania starych zwrotów z naszego języka.

Z drugiej strony język jest wzbogacany nowymi słowami, co prowadzi do łatwiejszego opisu wielu zjawisk i zwiększa możliwości używania synonimów, np.: słowo sztos. Tak czy inaczej, młodzieżowe „sztosy” stale będą się rozrastać i nie zawsze będą dla wszystkich zrozumiałe. Dzieje się to głównie przez Internet, gdzie młodzież żyje w nieco innym świecie, niż starsze osoby.