Redakcja Sztosowe
Osobość borderline, to przypadłość, która sprawia, że wciąż czujemy się, jak byśmy stali nad przepaścią. Osoby, które się z nią zmagają wciąż mają zmienny obraz siebie. Choroba sprawia bowiem, że jesteśmy bardzo chwiejni emocjonalnie.
Zmagając się z zaburzeniem najczęściej popada się również w skrajności w relacjach z innymi ludźmi. Albo zakochujemy się bez reszty, albo wręcz przeciwnie – nie jesteśmy w stanie się zaangażować w obawie przed odrzuceniem, stratą, brakiem wystarczającej akceptacji od drugiej osoby.
Co ważne, osobowość borderline charakteryzuje się znaczną przewagą emocji negatywnych nad pozytywnymi w codziennym funkcjonowaniu. Nie chodzi o gorsze momenty, ale o fakt, że osoba z tym zaburzeniem wciąż czuje, jakby zaraz mogła wszystko stracić. Lęk, niepewność, brak poczucia bezpieczeństwa, to jej towarzysze.
Czym jest borderline
Borderline często określa się, jako pograniczne zaburzenie osobowości. Wiąże się ono z tym, że osoba, która na nie cierpi wciąż odczuwa pustkę, brak większego sensu w życiu. Nie widzi celu, za którym miałaby podążać. Każdy kolejny dzień, choć inny, jest wypełnione tym samym poczuciem beznadziei.
W tym zaburzeniu bardzo często pojawia się chęć popadania w relacje – nierzadko toksyczne. Potrzeba bliskości u chorych jest tak duża, że są w stanie ignorować takie zachowania, jak przemoc fizyczna czy psychiczna, żeby tylko nie zostać opuszczonym przez drugą osobę.
Szacuje się, że zaburzenia tego rodzaju dotyczą około 3% całej populacji. Częściej niż u mężczyzn występują u kobiet. Diagnoza zaburzenia możliwa jest dopiero po ukończeniu 18 roku życia. Szacuje się bowiem, że wcześniej nie da się tego dokonać, ponieważ osobowość dopiero się kształtuje.
Jakie są przyczyny zaburzenia
Przyczyny osobowości borderline nie są w pełni znane. Choć jest to zaburzenie częściowo zbadane, to naukowcy nie są w stanie z całkowitą pewnością odpowiedzieć na pytanie o przyczyny zaburzenia. Powszechnie uznaje się jednak, że jest to choroba genetyczna, zapisana w naszym genotypie.
Jeśli więc w naszej rodzinie istniały przypadki zaburzeń tego rodzaju, to powinniśmy zwrócić większą uwagę na zachowania swoje oraz naszych najbliższych. Są jednak naukowcy, uważający, że przyczyny zaburzenia leżą w traumach z dzieciństwa. Jedną z nich może być brak relacji z rodzicami czy niewłaściwa komunikacja na linii rodzic-dziecko.
Warto zwracać uwagę na prawidłowe relacje z dziećmi już od najmłodszych lat ich życia. Być może dzięki temu uratujemy je przed zaburzeniami, które mogą doprowadzić nie tylko do trudności w odnalezieniu się w społeczeństwie, ale nawet do prób samobójczych.
Zaburzenia a gorszy okres – jak je odróżnić
Generalnie o zaburzeniach mówimy wtedy, gdy u danej osoby występują zachowania, nawyki, których nie da się zmienić, a które sprawiają, że funkcjonowanie w społeczeństwie, czy w określonej węższej grupie, staje się niemożliwe bądź znacznie utrudnione. Osoby, które mają zaburzenia osobowości gorzej funkcjonują w pracy, w szkole czy wśród znajomych.
Są mniej efektywne, mogą wykazywać znacznie mniejsze zaangażowanie w poszczególne projekty bądź popadać w sytuacje konfliktowe z innymi członkami danej społeczności. Borderline może także sprawiać, że znacznie trudniej będzie im się zaadaptować do nowej sytuacji. Stres, związany ze zmianami, będzie przez nich gorzej tolerowany.
W konsekwencji pojawią się trudności z codziennymi czynnościami, czy z kontaktami z współpracownikami, pracodawcami, nauczycielami, czy z rodziną. Gorszy nastrój, to krótkotrwały stan, który ma fizyczną przyczynę – strata pracy czy zła ocena. Jego przyczyna leży na zewnątrz, a nie w nas samych, w działaniu naszego organizmu.
Co powinno nas zaniepokoić
Borderline sprawia, że każdy dzień, to wyzwanie. Chorzy odczuwają nieustanny niepokój, ale i gniew czy frustrację. Ich przyczynę trudno znaleźć – nie leży bowiem w konkretnym zachowaniu, a po prostu w funkcjonowaniu mózgu osoby, cierpiącej na to zaburzenie. Częste konflikty, sprzeczki, nie mające żadnej podstawy powinny być niepokojące.
Warto wiedzieć również, że osoby z osobowością z pogranicza często wydają się być znudzone – zarówno swoją sytuacją, znajomymi, jak i obowiązkami, które wykonują. Codzienne czynności mogą przyprawiać ich o frustrację, choć będą stanowiły ich wybór, konsekwencję ich działań.
Chorzy nie potrafią sobie radzić ze stresem. Sytuacje, w których nie widzą wyjścia sprawiają, że nie są w stanie podjąć żadnego sensownego działania. Borderline sprawia, że się poddają, tonąc w lęku, strachu i panice. Zdarzają się sytuacje, w których konieczne jest leczenie farmakologiczne, by wyrwać chorego z takiego stanu.
Osoba z zaburzeniami osobowości w związku
Warto zwracać uwagę na zachowania osoby, z którą tworzymy związek. Borderline sprawia, że relacja staje się bardzo toksyczna. Zaburzenia własnego ja i brak poczucia stabilności w codziennym życiu sprawiają, że zmagający się z zaburzeniem staje się zaborczy, zazdrosny.
Wymaga nieustannego zapewniania o tym, że darzy się go uczuciem, że jest dla nas najważniejszy. Chorzy wykazują także niezwykle wysoką wrażliwość na osądy innych. Bardzo interesuje ich, co myślą na ich temat inni – nawet zupełnie obcy ludzie.
Nasz niepokój powinny wzbudzać nagłe zmiany nastroju. Jeśli w jednej chwili świetnie się razem bawimy i miło spędzamy czas, a w drugiej (bez żadnej innej przyczyny) ktoś staje się poirytowany, zły czy agresywny, to jest to zachowanie, które należy poddać głębszej analizie.
Osobowość borderline w kontaktach z innymi
Warto wiedzieć, że osoby z tym zaburzeniem widzą świat czarno-biały. Najczęściej coś jest dla nich dobre i darzą to bardzo pozytywnymi emocjami albo cos jest kategorycznie złe i należy temu przypisać wszystkie negatywne cechy. Przekłada się to na ich relacje z innymi.
Bardzo często krytykują wszystkich wokół siebie, obwiniając ich za swoje niepowodzenia. Wina nie leży w nich samych, mimo, że na przykład tylko oni mieli wpływ na daną rzecz, ale w tych, którzy są im bliscy, są wokół nich. Częste jest także obwinianie o negatywne sytuacje byłych partnerów, przy jednoczesnym wybielaniu siebie.
Osobowość borderline łączy się także ze skłonnościami do manipulowania ludźmi wokół czy do samookaleczania się. Aby wzbudzić uwagę, osoby z zaburzeniami posuwają się również do gróźb, że coś sobie zrobić – np. jeśli opuści ich ktoś, na kim im zależy, to grożą, że popełnią samobójstwo lub się okaleczą.
Borderline – diagnostyka
Aby możliwe było zdiagnozowanie zaburzenia konieczne jest udanie się na wizytę do odpowiedniego specjalisty. Powinien to być psycholog, psychiatra bądź psychoterapeuta – są to osoby, mające odpowiednie narzędzia oraz wiedzę do tego, by dokonać diagnozy.
Podczas wizyty u specjalisty najprawdopodobniej zostanie przeprowadzony wywiad oraz Minnesocki Wielowymiarowy Inwentarz Osobowości, który pozwoli określić czy faktycznie zmagamy się z zaburzeniami osobowości oraz jaki jest ich charakter.
Co ważne, ekspert z dziedziny psychologii, psychiatrii czy psychoterapii powinien również podjąć odpowiednie kroki, które pomogą ustalić, jakie jest źródło danych zachowań.
Borderline – leczenie
Osoby, u których zostanie zdiagnozowana osobowość pograniczna powinny poddać się leczeniu. Będzie ono dostosowane do ich potrzeb. Podniesie komfort ich życia i sprawi, że będą mogły stopniowo uczyć się, jak prawidłowo funkcjonować w społeczeństwie. W leczeniu stosunkowo rzadko stosuje się hospitalizację – chyba, że występują np. próby samobójcze.
Borderline najczęściej jest leczony za pomocą psychoterapii. W jej trakcie specjalista próbuje ukazać choremu problemy z postrzeganiem, z którymi pacjent się zmaga. Analizuje się także schematy działania przy poszczególnych stanach emocjonalnych i wypracowuje się prawidłowe zachowania.
Część pacjentów poddana zostaje również farmakoterapii, czyli leczeniu za pomocą odpowiednio dobranych leków. Najczęściej są to leki przeciwdepresyjne, przeciwpsychotyczne bądź leki stabilizujące nastrój. Konkretne dawki oraz medykamenty są wybierane w zależności od potrzeb chorego.
W jaki sposób się zachowywać w kontaktach z osobą z zaburzeniami
Przede wszystkim należy uważać na to, by sposób funkcjonowania chorego nie stał się jednocześnie naszym sposobem na życie – wówczas sami możemy zacząć zmagać się z zaburzeniami. Osobowość borderline wymaga w kontaktach cierpliwości, zrozumienia oraz umiejętnej komunikacji i rozsądku. Nie należy poddawać się manipulacjom.
Nie należy również w żadnym wypadku obwiniać drugiej osoby o to, jak się zachowuje. Nie jest to jej świadomy wybór a zaburzenie, z którym się zmaga. Powinniśmy więc pamiętać, że jej celem nie jest krzywdzenie nas. Po prostu chory nie zdaje sobie sprawy z tego, że dane postępowanie jest nieprawidłowe.
Pod żadnym pozorem nie powinniśmy także zmuszać kogoś do leczenia czy samodzielnie diagnozować. Warto rozmawiać i uświadamiać osoby wokół nas, ale nie mamy prawa nakazywać im zachowywać się w określony sposób. Z kolei diagnozowanie bez fachowej wiedzy może po prostu komuś zaszkodzić.
